شیرینبیان
نامهای دیگر آن: مهک، بیخ مهک، متکی، میجو، مژو، سوس، اصلالسوس، مجو، بلع ، مگ و مخ میباشد.
شیرین بیان از جمله گیاهان دارویی خودرو است و کمتر مورد کشت قرار میگیرد. برگ های آن مرکب است و از ۴ تا ۷ زوج برگ به اضافه یک برگچه انتهایی تشکیل یافته است که به سبب ترشح شیره، چسبندهاند. گل های این گیاه به رنگ های ارغوانی، زرد یا بنفش یا آبی مایل به سفید هستند و میوهاش شامل ۵ تا ۶ دانه مایل به قهوهای است. ریشه و ساقه زیرزمینی آن مصرف دارویی دارد.
ترکیبات شیرین بیان
قسمت مورد استفاده شیرین بیان، ساقههای زیرزمینی و ریشههای گیاه است که دارای ترکیبات مختلفی است. مهمترین ماده ای که موجب شیرینی شیرین بیان می شود، گلیسیریزین است که ۵۰ تا ۱۰۰ برابر شیرین تر از شکر است.
خواص شیرین بیان
۱) مهمترین خاصیت شیرین بیان در درمان زخم معده ، زخم عثنی عشر و در کل سیستم گوارش است
۲) برای تقویت عمومی بدن مفید است.
۳) خوردن آن از پیری جلوگیری می کند.
۴) برای نرم کردن سینه موثر است.
۵) در درمان زخم ها و تاول های پوست موثر است .
۶) ملین است .
۷) مدر و عرق آور است
۸) در درمان زخم و التهاب دهان موثر است .
۹) سرفه را برطرف می کند.
۱۰) ورم معده را برطرف می کند.
۱۱) تنگی نفس را تسکین می دهد.
۱۲) برای درمان سوء هاضمه مفید است.
۱۳) برای از بین بردن نفخ شکم مفید است.
۱۴) سردرد را تسکین میدهد.
ترکیبات موجود در ریشه شیرین بیان برای مقابله با پوسیدگی دندان مفید هستند. همچنین خاصیت ضدمیکروبی داند، بنابراین میتوان از شیره این گیاه به عنوان ماده ضدپوسیدگی در محلولهای شستشوی دهان و نیز خمیر دندانها استفاده کرد
چه کسانی باید از مصرف شیرین بیان خودداری کنند؟
* کسانی که فشار خون دارند باید طبق نظر پزشک مصرف نمایند.
* بیماران دیابتی باید طبق نظر پزشک مصرف نمایند.
* کسانی که بیماری های کبدی و کلیوی دارند من جمله صفرا و سیروز کبدی باید طبق نظر پزشک مصرف کنند.
تهیه دم کرده شیرین بیان
برای درست کردن دم کرده ی شیرین بیان باید ۵۰ گرم ریشه شیرین بیان بدون پوست را آسیاب کنید و در یک لیتر آب جوش بریزید و بگذارید مدت ۱۰ دقیقه دم بکشد.
برای درست کردن جوشانده شیرین بیان نیز باید ۵۰ گرم ریشه شیرین بیان بدون پوست را آسیاب کرده و در ۱۰۰ گرم آب بریزید و آنقدر بجوشانید که دوسوم آن باقی بماند.
عصاره شیرین بیان
با جوشاندن ریشه گیاه شیرین بیان و تبخیر بخش عمده آب آن، مادهای سیاه رنگ (مایل به قهوهای) به دست میآید که همان عصاره است. این ماده به دو صورت جامد و شیره عرضه میگردد. عصاره شیرین بیان در پزشکی، داروسازی، صنایع غذایی و بهداشتی مصارف متعددی دارد.
کاربرد اصلی این ماده، (در کشورهای غربی) شیرین کردن فرآوردههای غذایی است، چون ۵۰ تا ۱۰۰ برابر قند (ساکاروز) شیرینی دارد و علاوه بر این، خواص دارویی هم دارد.